سنودن، وجدان بیدار

بهرام آمونیایی

 ادوارد سنودن کارمند پیشین آژانس امنیت ملی امریکا که به یکی از افشاگری های بزرگ در تاریخ این کشور دست زد، در کنار نام برادلی منینگ سرباز امریکایی که داده های سری دولت امریکا را در اختیار جولیان آسانژ موسس سایت افشاگر ویکی لیکس قرار داد، به یک نام جهانی تبدیل شده و کمتر کسی را میتوان یافت که خبرهای روز را دنبال کند و اسم وی را نشنیده باشد.  

افشاگری های ادوارد سنودن نشان میدهد که دولت ایالات متحده­ی امریکا به گونه­ی گسترده اطلاعات شخصی و تماس های خصوصی شهروندان این کشور را از طریق سرورهای شرکت های گوکل، مایکروسافت، فیس بوک، تویتر، یاهو، یوتیوب، سکایپ، پالتاک، اپل و برخی شرکت های دیگر جمع آوری و نظارت میکند و مکالمه های تلیفونی شهروندان امریکایی را نیز زیر کنترول دارد.  

مسئله ی افشاگری سنودن و فرار وی به هانگ کانگ و از آنجا به روسیه، سبب تنش های زیاد میان دولت های جهان شده و مقامهای امریکایی به روسیه و چین که زمینه را برای فرار وی مساعد ساخته اند، هشدار داده اند که پیامد همکاری با سنودن را از نظر دور نداشته باشند.   

 

کنترول تماس های تلیفونی، ایمیل ها، چت ها و پیامک های شهروندان امریکایی از سوی دولتی صورت میگیرد که ادعای دفاع از آزادی بیان، اطلاعات آزاد و حقوق شهروندی آن بیشتر از هر دولت و رژیمی در دنیا طنین انداز است. یکی از دلایل ظاهری یورش های امپریالیستی ایالات متحده­ی امریکا به کشورهای دیگر نیز همیشه همین نقضِ به اصطلاح حقوق بشر، حقوق زنان و آزادی بیان و نبود دموکراسی بوده است. حالا بیش از صدمین بار ثابت میشود که پشت صحنه­ی بزرگنمایی های پوقانه وار این همه واژه های زیبا و پر زرق و برق، چه ستراتیژی های مخوف و ترسناک پنهان است.  

مسئله­ی شنود مکالمه های تلیفونی و کنترول تماس های الکترونیک تنها به دولت ایالات متحده­ی امریکا محدود نمی شود، بلکه سایر کشورها از جمله بریتانیا و فرانسه نیز این کار را می کنند که به دنبال افشاگری های سنودن آشکار شده است، و این سلسله همچنان ادامه خواهد یافت. بنابر این، سنودن حالا دیگر تنها قهرمان فرودستان امریکا که قربانی سیستم جاسوسی دولت امپریالیستی این کشور شده اند، نیست. وی، برای تمام انسان هایی که در هر گوشه و کنار جهان به گونه­یی زیر سایۀ ترسناک دولت های فاشیستی و سازمان های جاسوسی آنها به سر می برند، قهرمان واقعی است؛ قهرمانی که زندگی مرفه با امتیازهای ویژه و معاش گزاف در دولت امریکا را رها کرد و هر خطر و تهدیدی را به جان خرید. 

سنودن در گفتگو با روزنامه­ی گاردین، ناراحتی وجدان ناشی از نابودی آزادی فردی و حریم شخصی از سوی دولت امریکا را دلیل افشاگری اش میخواند: «من می‌خواهم تمام آن (زندگی راحت پیشین) را قربانی کنم، چرا که اگر به دولت ایالات متحده اجازه می‌دادم حریم شخصی، آزادی انترنیت و آزادی‌های فردی مردم دنیا را با این ماشین عظیم نظارتی که به صورت سری در حال ساخت بود، نابود کند، وجدانم مرا راحت نمی‌گذاشت.»

به این ترتیب، وی که یکی از ماموران مورد اعتماد سی آی ای و ان اس ای بود و مصونیت و امکاناتِ به مراتب بهتری داشت، اما چون از وجدان بیدار برخوردار بود، هنگامی که دید امنیت شخصی شهروندان کشورش تهدید میشود، از مصونیت خود گذشت و دست به افشاگری یی زد که مانند افشاگری برادلی منینگ، هموطن سربازش، خواب دولتمردان کاخ سفید را حرام کرده است.  

سنودن نشان داد که با پول نمیتوان همه چیز را خرید و اگر انسان شهامت و وجدان آگاه و مسوول داشته باشد، میتواند در برابر جنایت و دروغ بیایستد و از عدالت و راستی دفاع کند. کاش سنودن الگویی برای ماموران سازمان های جاسوسی فعال در افغانستان شود؛ کشوری که سازمان های اطلاعاتی بزرگ دنیا سالهاست در آن آشیانه گرفته اند و معلوم نیست در نهان چه برنامه های خطرناک استخباراتی در جریان است و با زندگی و سرنوشت مردم افغانستان چگونه بازی میشود.